- Dư luận đặt câu hỏi: Nếu giao quyền tự chủ cho các trường trong tuyển sinh, bỏ kỳ thi ĐH thì sẽ dễ dẫn đến bị động, tạo “cơ hội” cho người có tiền, trong khi khép lại cánh cổng ĐH với rất nhiều HS nghèo? Ông lý giải điều này ra sao? - Đề án khẳng định sẽ đổi mới phương thức tuyển sinh đại học theo hướng kết hợp kết quả học tập phổ biến và yêu cầu của ngành đào tạo
Có trường phối hợp đào tạo với các DN, vùng KT trọng điểm, ngành nghề mũi nhọn rất tốt; nhưng cũng có nhiều trường chưa làm được điều đó.
Sẽ có một chương trình đào tạo khung, nhưng mỗi cơ sở đào tạo sẽ có chương trình đào tạo đặc thù riêng: Đặc thù về ngành nghề, đặc thù về mối quan hệ với các cơ sở sản xuất kinh dinh.
Các chương trình không liên thông với nhau. (Đề xuất của Bộ GDĐT trong đề án đổi mới giáo dục). Muốn phát triển được thì cơ sở GD NCL phải vô cùng chú ý nâng cao chất lượng đào tạo, đặc biệt là khối GD chuyên nghiệp và CĐ, ĐH.
C Chuyển sang nền giáo dục mở, linh hoạt - Thưa ông, nội dung “phải chuyển hệ thống giáo dục cứng nhắc sang hệ thống giáo dục mở, linh hoạt đảm bảo liên thông giữa các trình độ và phương thức đào tạo” được đề án nhấn mạnh. Đó là điều mà bản thân công tác quản lý GD cũng như cơ sở GD NCL phải nghiêm chỉnh nhìn, rút kinh nghiệm để chỉnh đốn. Thứ hai là phải “mở” về hình thức đào tạo.
Vậy định hướng phát triển giáo dục NCL và giải quyết khó khăn cho khối GD này ra sao, thưa ông? - Về giáo dục NCL, Trung ương xác định phải bình đẳng với GD công lập. Chương trình GD của họ ngay từ bậc trung học cơ sở đã gắn bó rất chém đẹp với cây cà phê.
Uy tín, chất lượng đào tạo của các trường đã tạo được niềm tin cho XH chưa? Đối chiếu lại các tiêu chí mà các trường khi thành lập đã cam kết; đối chiếu thực lực với quy mô tuyển sinh, các trường đã thực hành đúng chưa? Thị trường LĐ luôn biến động, nhưng bản thân các trường NCL lại chỉ chú trọng đến đào tạo một số nghề “hót” như: Kế toán, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh… Đến khi thị trường đổi thay, thừa LĐ các ngành này thì các trường trở tay không kịp.
Nhiều nước trên TG đã làm rồi. Hiện, phải xây dựng các chương trình liên thông với nhau để khi học xong THCS cũng có thể bước sang học nghề, hoặc từ học nghề tiếp tục phấn đấu để học lên bậc ĐH. Có một thực tế, trong khối giáo dục ĐH và TH chuyên nghiệp, phần lớn các trường NCL chưa có chất lượng cao, thậm chí nhiều trường NCL chưa thực hiện đúng cam kết khi thành lập, nhất là cơ sở vật chất và đội ngũ giảng dạy.
Thành thử phải cho các trường một “biên độ” để có thể đi sâu phát huy thế mạnh, đặc thù của họ. Theo thống kê của một số nhà khoa học giáo dục trên thế giới, 60% thành tích học tập của HS phụ thuộc vào gia đình.
Dùng được kết quả xác nhận tốt nghiệp trung học phổ thông làm cứ cho tuyển sinh của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Vì sao trong khi khối GD phổ thông NCL cuốn rất lớn HS thì khối CĐ, ĐH lại không? vì sao ở Hà Nội và TP HCM, HS đăng ký học ở trường NCL chất lượng cao rất khó (trường Đoàn Thị Điểm ở HN…; trường Nguyễn Khuyến, Trương Vĩnh Ký ở TP HCM…)? Chính vì các trường NCL đó đã vô cùng chú trọng đến chất lượng đào tạo.
Còn đổi mới cụ thể như thế nào, các bước thực hành ra sao thì Bộ GDĐT sẽ có nghiên cứu phương án, xin ý kiến rộng rãi của người dân; đồng thời phải tham khảo kinh nghiệm quốc tế và cứ trên thực tế VN.
Ông có thể lý giải rõ hơn điều này? - Khái niệm “mở” trong GD ở đây rất rộng, gồm mở về nội dung, về hình thức và phương thức đào tạo. Nếu đề nghị phải tăng chất lượng đào tạo, đáp ứng đủ một số tiêu chí mới cho tồn tại thì khác nào đẩy họ tới chỗ càng khó khăn hơn? quan điểm ông như thế nào? - Tôi xin đặt lại câu hỏi: vì sao có trường NCL tiêu chuẩn tuyển sinh rất cao (trường ĐH dân lập Thăng Long- HN; trường ĐH Hoa Sen- TP.
Hay như việc GD thể chất, hoặc thẩm mỹ cho học trò: không thể bắt các em buộc chỉ học một số môn nhất thiết, cứng nhắc mà phải cho HS được quyền chọn lựa những môn mình thích, hiệp. Bậc THPT từ 13 môn học và 5 hoạt động giảm xuống còn từ 3 môn học tấm, 3 môn học tự chọn và 4 hoạt động (lớp 11 và lớp 12). Điều đó đã dẫn đến thực tế: Cơ quan, DN, tổ chức chối từ tiếp nhận sinh viên tốt nghiệp các trường NCL.
HCM) phải gạt bớt số người đăng ký học đi, trong khi các trường khác thì HS đăng ký tuyển rất ít? Lâm vào khó khăn, bản thân các trường NCL phải tự nhìn lại mình.
Trong đề án đổi mới GD, Nhà nước có một số định hướng rất cụ thể cho GD NCL. Đây là tư tưởng định hướng rất lớn. Để DN không quay lưng với sinh viên ngoài công lập - Vai trò của giáo dục ngoài công lập (NCL) đã được khẳng định.
Đề án xác định chương trình phải tinh giảm, căn bản, đương đại, có sự tích hợp cao ở các lớp dưới, phân hóa dần ở các lớp trên, đặc biệt là phân hóa mạnh ở 3 năm học THPT.
Đó là điểm nhấn rất quan trọng của đề án đổi mới GD lần này. Trước đây có ngành khoa học nào thì trong nhà trường có môn học đó.
Nhưng đồng thời chương trình khung đó cũng dành “phần mềm” để mỗi vùng miền, mỗi cơ sở GD có thể dựa vào đặc điểm địa phương, hay lứa tổi, tâm sinh lý học sinh… để cụ thể hóa, phát triển các chương trình đào tạo cho hợp. Trong mở về nội dung, quốc gia sẽ có chương trình khung quốc gia. Sự tích hợp để gắn kết sẽ được chú trọng.
Tôi lấy tỉ dụ: không thể đòi hỏi HS ở các vùng miền núi, vùng khó khăn phải học chương trình y hệt như HS thành thị. Số môn học trong chương trình phổ biến sẽ bớt đi, chẳng thể có quá nhiều môn học như hiện nay. - Xin cảm ơn ông! bây chừ, chương trình và SGK hiện hành buộc học trò trong cùng một thời điểm (trong một học kỳ) phải học quá nhiều môn học và các hoạt động.
Không có chiến lược phát triển dài hơi và đầu tư đúng hướng thì lâm vào tình cảnh này là điều thế tất. Bậc THCS từ 13 môn học và 3 hoạt động giảm xuống còn 8 môn học và 4 hoạt động. Từ trước tới nay, mỗi trường, mỗi cơ sở đào tạo thường “đóng khung” trong khuôn viên của mình, ít có sự liên thông, phối hợp với gia đình và từng lớp. Giáo dục mở cũng đề nghị cho HS tiếp xúc với thực tiễn cuộc sống tầng lớp, chứ chẳng thể cứ mãi nhồi nhét lý thuyết suông.
Tôi đồng tình với quan điểm của một số lãnh đạo các trường ĐH rằng “tự chủ thì rất mừng nhưng cũng rất lo”.
Ở giáo dục đại học, giáo dục chuyên nghiệp cũng vậy. Chương trình học đi kèm SGK mới sau năm 2015 chủ trương giảm mạnh các đầu môn học để mỗi học kỳ HS học cùng một lúc không quá 8 môn học. Đề án không nói bỏ thi đại học. Ngoài GD phổ quát, đề án đặc biệt nhấn mạnh đến GD nghề và GD đại học.
Nguồn lực quốc gia cho giáo dục cần hội tụ cho cho các trường trung tâm, trường sư phạm, cho những ngành nghề mà Nhà nước đặc biệt cần, cho các đối tượng chính sách, vùng miền khó khăn.
Định hướng mà đề án hướng tới là giáo dục NCL chất lượng cao. Đã là chương trình khung quốc gia thì toàn bộ các cơ sở GD, các bậc học đều phải theo. Điều đó sẽ được chấn chỉnh. Tuy nhiên, hiện nay đa số các trường NCL lại đang lâm vào hoàn cảnh khôn cùng khó khăn, nhất là ở bậc cao đẳng, đại học (CĐ,ĐH). Hiện giờ, ở Việt Nam, đa số vẫn cho rằng việc học tập của các em HS phụ thuộc hoàn toàn vào nhà trường.
Không biết tự chủ, tự chủ sai qui định đã từng xảy ra, dẫn đến tình trạng đáng buồn ở một số cơ sở GD. Có trường lại không biết tự chủ thì mình phải làm những gì, không biết phát huy trí óc tập thể, thực hành dân chủ… vì thế tự chủ biến thái thành ý chí của một đôi người! Tự chủ của các cơ sở GD thực ra là ràng buộc rất lớn về trách nhiệm đối với tầng lớp, đối với cơ quan quản lý.
Về liên thông giữa các phương thức đào tạo, lâu nay, chả hạn giữa GD phổ thông với dạy nghề, giữa trung cấp chuyên nghiệp với trung cấp nghề luôn có khoảng cách. Có một thực tại, nhiều người cho rằng tự chủ là làm gì cũng được. Ý kiến của Đảng mà cụ thể ở trong đề án này là phải đảm bảo 3 nguyên lý giáo dục được kết hợp chém đẹp: Nhà trường, gia đình và xã hội.
Có bỏ kỳ thi đại học hay không? - Thưa ông, còn việc tăng cường quyền tự chủ cho các trường, nhất là trong đào tạo, thi cử? - Đề án xác định quyền tự chủ của các trường, cơ sở GD về: Bộ máy, biên chế, tự chủ về chương trình đào tạo, tự chủ về tài chính… Nhưng giải bài toán thực hành quyền tự chủ này không phải dễ dàng.
Có tháo gỡ khó khăn cho trường NCL? - Trong cảnh ngộ phải “vơ bèo gạt tép” cho tuyển sinh đầu vào, khó khăn đối với các trường CĐ, ĐH ngoài công lập đang rất lớn. Ảnh: Q. Nhu cầu đầu ra của bậc học phổ thông có cần HS phải có tri thức chuyên sâu như vậy không? GD phổ quát hiện rải ra quá nhiều môn nhưng đến khi cần phân loại, “phân luồng” HS lại quá khó để thực hành.
Điều đó là sai lầm. Ông có thể cho biết sự thay đổi các nội dung này trong đề án? - Việc đổi mới chương trình SGK, thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học thì sau năm 2015 chúng ta mới thực hành.
Ông Bùi Mạnh Nhị - Vụ trưởng Vụ TCCB, Bộ GDĐT. Đổi mới SGK, thi tốt nghiệp THPT sau năm 2015 - Dư luận đang đặc biệt quan hoài tới việc đổi mới chương trình SGK, thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học. Cố nhiên, Bộ GDĐT sắp tới sẽ chú ý hơn trong khâu xác định các chỉ tiêu tuyển sinh, hoặc đổi thay phương thức tuyển sinh cho hiệp.
Nhưng về chủ trương thì dứt khoát phải đổi mới theo hướng soát năng lực học trò, tăng cường áp dụng kiến thức vào giải quyết tình huống, sự việc cụ thể, thiết thực, hiệu quả. Trong thi cử sẽ vô cùng tránh việc kiểm tra trí nhớ, rà soát sự “trả bài” thuần túy; tăng cường khả năng ứng dụng, hiểu kiến thức của HS.
Lộ trình thực hành liên thông phải rõ để HS không phải học lại những gì đã học ở bậc dưới; và biết muốn học tiếp lên bậc cao hơn thì phải làm gì, phải bảo đảm cần trang bị những gì? Nói tóm lại, liên thông là tạo một “sợi dây” hay đường dẫn để đi từ bậc học này đến bậc học kia, từ phương thức đào tạo này sang phương thức đào tạo khác… nhưng đích rốt cục phải đạt tới là thực học và thực nghiệm.
Tỉ dụ, cha NCL cũng sẽ được hưởng các chính sách như GV công lập; sinh viên NCL cũng được hưởng các chế độ chính sách ưu tiên, ưu đãi (học bổng, con em gia đình chính sách, người có công…) như đối với các trường công lập.
Chẳng hạn cho HS đi tham quan di tích cách mạng, tiếp xúc gặp gỡ với nhân chứng lịch sử … sẽ sinh động và tốt hơn rất nhiều so với việc chỉ truyền thụ kiến thức cho các em qua sách vở, không có thực tế.
HS có thể lựa chọn học các môn thể thao trong số các môn như: Chạy, điền kinh, bóng bàn, cầu lông, bóng chyền, bóng rổ, nhảy cao, bóng đá, bơi lội… Đối với các môn học về mỹ thuật, HS có thể tuyển lựa học vẽ, nhạc, ca hát hay múa… Việc tạo dựng một môi trường mở trong GD là khôn xiết cần thiết, để tạo cho các em tiếp cận theo đúng sở thích, tạo nên hiệu quả đào tạo cao hơn, thực chất hơn.
Về đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, Bộ GDĐT đang tiến hành nghiên cứu rất cụ thể, căn cơ.
Bài toán tổng thể đổi mới thi cử, tuyển sinh ĐH sẽ được đặt ra một cách căn cơ, kỹ lưỡng trong thời gian tới. Đổi mới thi phải theo hướng thiết thực, hiệu quả, có thể Sử dụng kết quả học tập THPT để làm một trong những cứ cho các cơ sở GD đại học tổ chức xét tuyển hoặc thi tuyển theo ngành nghề đào tạo.
Một mặt của GD là quá nặng và thừa, mặt khác lại thiếu. Trên thế giới, tỉ dụ Colombia, ở một số vùng có chương trình GD “Nhà trường và cà phê”, vì chưng tại các vùng này, việc trồng, chế biến, kinh dinh xuất khẩu cà phê là thế mạnh. Một gia đình mà bác mẹ không kiểu mẫu trong cách sống thì không thể tác động tốt đến giáo dục hình thành tư cách con cái. Cụ thể ở bậc tiểu học từ 11 môn học và 3 hoạt động giờ giảm xuống còn từ 3-6 môn học và 4 hoạt động sau năm 2015.
Trong khi Nhà nước chưa đủ điều kiện (và ngay cả khi đủ điều kiện) cũng đều phải chú ý đến XHH giáo dục.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét